Có người hỏi : "Nói ngựa trắng không phải là ngựa, có được không ?"
Công Tôn Long đáp : "Có thể. Bởi vì ngựa là tên gọi chỉ hình thể, trắng là tên gọi chỉ màu sắc. Tên gọi chỉ màu sắc không phải là tên gọi chỉ hình thể. Cho nên ta nói ngựa trắng không phải là ngựa".
Hỏi : "Đã có ngựa trắng thì không được nói không có ngựa. Mà đã không được nói không có ngựa thì không phải là ngựa sao ? Đã có ngựa trắng tức là có ngựa, mà lại nói ngựa trắng không phải là ngựa, là tại sao vậy ?"
Đáp : "Nếu muốn lấy ngựa thì ngựa vàng ngựa đen đều có thể đưa tới. Nếu muốn lấy ngựa trắng, thì ngựa vàng ngựa đen không đưa tới được. Nếu ngựa trắng là ngựa thì con ngựa cần lấy là như nhau. Đã là con ngựa cần lấy đều như nhau thì ngựa màu trắng và ngựa không có gì phân biệt. Con ngựa cần lấy đã không có sự phân biệt, vậy thì ngựa vàng và ngựa đen có lúc có thể đưa tới, có lúc không thể đưa tới, thế là tại sao vậy ? Có thể và không thể rõ ràng là ngược nhau. Bởi vậy, coi ngựa vàng và ngựa đen là như nhau, có thế nói là có ngựa, mà không thể nói có ngựa trắng. Vậy thì, ngựa trắng không phải là ngựa, chẳng phải vậy sao ?"
Hỏi : "Cho rằng ngựa có màu sắc thì không phải là ngựa. Nhưng trên đời này không có con ngựa không màu sắc. Vậy là nói trên đời không có ngựa, có được không ?"
Đáp : "Ngựa rõ ràng là có màu sắc, cho nên có ngựa trắng. Giả sử ngựa trắng không có màu sắc, có "ngựa" là được rồi, đâu cần phải gọi là "ngựa trắng" nữa ? Cho nên, con ngựa màu trắng không phải là ngựa. Ngựa trắng chính là ngựa cộng thêm màu trắng. Mà đã là ngựa cộng thêm màu trắng, bởi vậy mà nói là ngựa trắng không phải là ngựa. Nếu coi có ngựa trắng là có ngựa, vậy thì có thế nói có ngựa trắng là có ngựa vàng, có được không ?"
"Không thể".
Công Tôn Long nói : "Phân biệt có ngựa và có ngựa vàng. Đó chính là phân biệt ngựa vàng và ngựa. Phân ngựa vàng và ngựa chính là cho rằng ngựa vàng không phải là ngựa. Cho rằng ngựa vàng không phải là ngựa mà lại cho rằng ngựa trắng là ngựa. Đó là lối nói xằng bậy trên đời !"
(Sưu tầm)
